VIII edycja Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości za nami

W dniach 20-21 marca 2024 r. odbył się VIII Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości organizowany przez Fundację Warszawski Instytut Bankowości i Fundację GPW. W trakcie dwóch dni wydarzenia uczestnicy wysłuchali ponad 20 wystąpień, paneli i debat, w których głos zabrali przedstawiciele instytucji publicznych, środowiska akademickiego, sektora finansowego, firm technologicznych i mediów. Łącznie stacjonarnie i online w wydarzeniu uczestniczyło ponad 700 osób, a w towarzyszącym Kongresowi cyklu 5 ogólnopolskich lekcji online z zakresu wiedzy finansowej udział wzięło prawie 35 000 uczniów i nauczycieli.

Jak podkreślił podczas inauguracji tegorocznej edycji wydarzenia Waldemar Zbytek, Prezes Zarządu Fundacji Warszawski Instytut Bankowości oraz przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Roku Edukacji Ekonomicznej 2024 – To największe spotkanie wszystkich tych, którzy zajmują się edukacją finansową, ekonomiczną, przedsiębiorczością, cyberbezpieczeństwem i chcą inspirować innych do rozwoju tej części edukacji. Prezes WIB podkreślił, że tegoroczna edycja była tym bardziej wyjątkowa, ponieważ stanowiła centralny punkt obchodów Roku Edukacji Ekonomicznej – inicjatywy 6 organizacji pozarządowych, popartej uchwałą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. – To ten szczególny moment, w którym odwołujemy się do inspiracji Władysława Grabskiego, Janusza Korczaka, do historycznych inspiracji dla przyszłości.

Wydarzenie rozpoczęły wystąpienia gości specjalnych, a wśród nich m.in. prezesa Narodowego Banku Polskiego, prof. Adama Glapińskiego, który również odniósł się do inicjatywy Roku Edukacji Ekonomicznej i szczególnych dla historii polskiej ekonomii rocznic – Rok tak wielu jubileuszy z pewnością sprzyja dyskusjom o edukacji ekonomicznej i finansowej Polaków, a w tej dziedzinie wciąż mamy bardzo wiele do zrobienia. Jak wskazują wyniki badania wiedzy finansowej ze stycznia tego roku, tylko 46% Polaków potrafi dobrze obliczyć oprocentowanie lokaty w banku, a aż 42% nie wie, że posiadanie karty kredytowej jest równoznaczne z posiadaniem kredytów w banku.

Wciąż też pokutuje przeświadczenie o tym, że gdy w budżecie państwa brakuje pieniędzy, to powinno się je dodrukować – podkreślił Adam Glapiński. – Wiemy, że aż 86% Polaków oczekuje wprowadzenia lekcji z zakresu ekonomii i finansów w szkołach jako obowiązkowego elementu edukacji, i to już się dzieje. W roku szkolnym 2023/24 do programu nauczania szkół ponadpodstawowych wszedł nowy przedmiot o nazwie Biznes i zarządzanie – dodał.

Prezes Związku Banków Polskich i Przewodniczący Komitetu Programowego REE 2024 – Tadeusz Białek podkreślał w swoim wystąpieniu, że REE 2024 ma być impulsem do rozwoju istniejących inicjatyw i wdrożenia nowych konkretnych działań. – Chcemy, aby Rok Edukacji Ekonomicznej zostawił po sobie wyraźną spuściznę, jaką byłoby podniesienie wiedzy ekonomicznej Polaków. Chcielibyśmy stworzyć ogólnopolską bazę projektów edukacji ekonomicznej. Naszym celem jest, aby wiedza ekonomiczna na stałe zagościła w programach edukacji już od najmłodszych lat. Tadeusz Białek podkreślał także znaczenie edukacji dla rynku finansowego. Zwrócił uwagę, że bez wyedukowanych wszystkich jego uczestników nie będziemy w stanie sprostać licznym wyzwaniom gospodarczym, które są przed nami.

Goście wysłuchali także przemówienia Agnes Fridely – Legal Officer, Directorate-General for Financial Stability, Financial Services and Capital Markets Union, European Commision, która mówiła o działaniach edukacyjnych na szczeblu unijnym. Zwróciła uwagę, że wysoki poziom wiedzy ekonomicznej przekłada się na lepszą odporność finansową. Dlatego im wcześniej rozpoczniemy edukację finansową, tym szybciej wykształcimy odpowiednie postawy i zbudujemy bardziej świadome ekonomicznie i gospodarczo społeczeństwo. Przy czym niska świadomość finansowa i ekonomiczna dotyczy obywateli wszystkich państw członkowskich UE. Zaledwie  18% uczestników najnowszej edycji badania Eurobarometr ocenia swój poziom wiedzy finansowej jako wysoki, zdaniem 64% jest on średni, pozostali postrzegają swą wiedzę w tym zakresie jako niewystarczającą.

Cykl debat i paneli pierwszego dnia Kongresu rozpoczęła debata ekonomistów, organizowana we współpracy z Instytutem Finansów Publicznych pt. „Kryzys gospodarczy najsurowszym nauczycielem ekonomii – tak było, jest i musi być?”, w której udział wzięli byli ministrowie finansów: Marek Belka, Mateusz Szczurek, Mieczysław Gronicki, Ludwik Kotecki.

Jak na wstępie na pytanie postawione w tytule panelu odpowiedział Marek Belka – Tylko kryzys powoduje, że następuje zmiana sposobu myślenia, zmiana paradygmatów, a także zmiana w polityce gospodarczej […]. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat następowały takie zmiany paradygmatów. Można powiedzieć wielki kryzys lat 20-30 spowodował dojście do głosu Keynesizmu. Inflacja lat 60-70 spowodowała zainteresowanie monetaryzmem. Polityka pieniężna realizowana w krajach dotkniętych inflacją – głównie anglosaskich spowodowała upadek monetaryzmu jako doktryny. Potem mieliśmy okres inflation targeting, można powiedzieć okres idylliczny. Następnie przyszedł  globalny kryzys finansowy 2008, gdzie ekonomiści porzucili tezy o polityce pieniężnej nakierowanej na walkę z inflacją czy stabilizację cen. Aż doszliśmy do wydarzeń ostatnich lat czyli COVID, wojna i zaburzenia na rynku naftowym.

Następnie przedstawiciele środowiska akademickiego porozmawiali o wpływie nauki na rozwój gospodarczy, w trakcie debaty „Świat nauki podstawą rozwoju świata gospodarki – diagnoza stanu obecnego i najpilniejsze wyzwania”, którą poprowadził Krzysztof Pietraszkiewicz – Przewodniczący Komitetu Honorowego REE 2024. Jego gośćmi byli: dr hab. prof. UWM Mirosław Gornowicz (Prorektor ds. rozwoju i polityki finansowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie); prof. dr hab. Maciej Żukowski (Przewodniczący Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych; Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu);  Prof. ALK dr hab. Robert Rządca (Akademia Leona Koźmińskiego).

Głos zabrała także prof. Danuta Hübner w fireside chat’cie pt. „20 lat Polski w Unii Europejskiej – edukacja ekonomiczna społeczeństwa metodą faktów”. Pani Profesor podkreśliła m.in., że na przestrzeni 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej mieliśmy kilka okresów przyspieszenia zmian gospodarczych. Zwróciła uwagę, że wiedza ekonomiczna raczej nadążała za tymi wydarzeniami, interpretowała je, aniżeli przygotowywała nas na przyszłość. – Patrząc na Polaków i na naszą edukację ekonomiczną, to myślę, że w tych ostatnich 20 latach naszą lekcją i tym, co nasz uczyło, były właśnie te wydarzenia i złożone procesy oraz to, że miały one wpływ na nasze życie. Bo jeżeli popatrzymy na pandemię, na kryzys energetyczny, zmiany klimatu i zmiany w łańcuchach podażowych, to jednak to wszystko kreowało różne siły uderzające w nas i w nasze życie. Te zmiany wokół nas wywierały wpływ bezpośredni, ale też pośredni poprzez politykę państwa czy politykę europejską.

W dalszej części dnia uczestnicy wysłuchali:

• Debaty „Jak zachęcić młodych Polaków wchodzących na rynek pracy do długoterminowego oszczędzania na emeryturę?”, w której udział wzięli: Paweł Jaroszek (Członek Zarządu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych), Przemysław Jaworski (Dyrektor Departamentu Produktów Emerytalnych , Skarbiec TFI), Wojciech Nagel (Przewodniczący Rady Nadzorczej, Fundacja GPW), Robert Zapotoczny (Prezes Zarządu, PFR Portal PPK)
• Debaty „Edukacja w cyberbepieczeństwie – jeszcze człowiek czy już sztuczna inteligencja?” z udziałem Anny Koral-Zagórskiej (z-ca Dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa, Polski Standard Płatności/BLIK), Marcina Mazura (Rzecznika prasowego, DAGMA Bezpieczeństwo IT), Zuzanny Polak (Kierowniczki Działu Budowania Świadomości Cyberbezpieczeństwa, NASK-PIB), Anny Spychalskiej-Grzeszek (Dyrektorki Marketingu i Produktów, Fundacja Polska Bezgotówkowa)
• Debaty „Jak wyważyć zrównoważenie, czyli czy do E, S, G podchodzić tak samo?”, której uczestnikami byli: Marzena Atkielska (Prezes Zarządu, Fundacja Santander Bank Polska),

Justyna Przybył (ESG Manager, Zespół Relacji Inwestorskich, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie), Ariel Wojciechowski (Ekspert ds. relacji partnerskich i Programu InPost Green City), Joanna Warmuz (Expert – Sustainability, ING Bank Śląski)

Drugi dzień Kongresu otworzyła m.in. Alina Bączar, Wiceprezes Zarządu Fundacji GPW – Zarówno Kongres, jak i inne działania organizatorów tego wydarzenia w głównej mierze są skoncentrowane na praktycznej edukacji skierowanej do różnych grup docelowych. Ponadto Kongres Edukacji Finansowej, jak i Dzień Edukacji Finansowej, organizowany przez Fundację GPW, to szczególne okazje w roku, kiedy na chwilę się zatrzymujemy, aby wymienić się doświadczeniami i na nowo zainspirować, ale nasze działania są długofalowe oraz realizowane są konsekwentnie przez cały czas – powiedziała podczas swojego przemówienia.

Odczytane zostały także listy przesłane organizatorom Kongresu przez Przewodniczącego Rady Edukacji Finansowej, Dariusza Adamskiego oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Dariusza Wieczorka.

Drugiego dnia odbyło się kolejne 5 debat i fireside chat’ów, w trakcie których poruszone zostały kwestie wyzwań dla edukacji ekonomicznej w Polsce, roli banków w tym procesie czy wykorzystania nowych technologii.

Na początek uczestnicy wysłuchali rozmowy „Stan i wyzwania przyszłości edukacji ekonomicznej w Polsce”, w której udział wzięli: prof. UEK, dr hab. Tomasz Rachwał; dr hab., prof. UŁ, Agnieszka Kurczewska. Następnie o edukacji, ale innym jej wymiarze, bo o roli banków ze swoimi gośćmi rozmawiał Krzysztof Berenda. Byli nimi: Bożena Graczyk (Wiceprezes Zarządu, ING Bank Śląski); Wojciech Rybak (Członek Zarządu, Bank Millennium); Leszek Skiba (Prezes Zarządu, Bank Pekao S.A.)

Po przerwie Karolina Wysota – dziennikarka Money.pl zaprosiła uczestników Kongresu do rozmowy „Jest ryzyko…powinno być ubezpieczenie – potrzeby edukacyjne społeczeństwa a priorytety branży ubezpieczeniowej”. Jej gościem był dr hab. prof. SGH Marcin Kawiński (Kierownik Katedry Ubezpieczenia Społecznego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie). A zaraz po zakończeniu rozmowy o rynku ubezpieczeń, uczestnicy wysłuchali debaty rynku kapitałowego – „Jak zmienić postawy i przekonania młodych Polaków nt. oszczędzania i inwestowania – wyzwania dla instytucji rynku kapitałowego”, w której udział wzięli: Monika Gorgoń (Członek Zarządu, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.), Michał Masłowski (Członek Zarządu, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych), Małgorzata Rusewicz (Prezes Zarządu, Izba Zarządzania Funduszami i Aktywami), Mariola Szymańska (Prezes Zarządu, Fundacja EFPA Polska) i Kacper Makowski (finalista Index Investment Challenge w 2022 roku, absolwent University of Warwick).

Mamy zawsze dwie strony, które kształtują zaufanie: tego, który ufa, i tego, który zostaje tym zaufaniem obdarzony. Po stronie odbiorcy najważniejsza jest wiarygodność składająca się z trzech elementów. Po pierwsze, liczą się kompetencje, umiejętności, fachowość i profesjonalizm. Po drugie, chodzi o sferę intencji, czyli dobrej woli wobec klienta i całego rynku. I trzeci, miękki obszar, to zasady etyczne i wartości – stwierdziła podczas debaty Monika Gorgoń, Członkini Zarządu GPW.

Drugi dzień KEFiP zakończył fireside chat „Nowe technologie w służbie edukacji przedsiębiorczości” z udziałem Elizy Kruczkowskiej (Dyrektor, Departament Rozwoju Innowacji, PFR) i Konrada Wierzchowskiego (CEE Client Solution Education Lead, Dell Technologies).

Wydarzenie odbyło się pod patronatem honorowym Rady Edukacji Finansowej i Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych, a patronami instytucjonalnymi byli: Związek Banków Polskich i GPW. Partnerzy kongresu: ING Bank Śląski, Fundacja Santander, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego, Skarbiec TFI, Centrum Procesów Bankowych i Informacji, Reduta Banku Polskiego.